Auteur: Claudia Moerland

Op de bouwplaats van NoordBaak bereikte het team afgelopen week het hoogste punt. Een mijlpaal die donderdag feestelijk werd gevierd met de bouwplaatswerknemers. Traditiegetrouw werden de vlaggen gehesen, terwijl iedereen genoot van een Hollands frietje.

NoordBaak voegt in totaal 207 nieuwe woningen toe aan NDSM, met een mix van koop- en huurappartementen. De 106 sociale huurwoningen, 30 middenhuurwoningen en 71 koopappartementen zorgen voor een gevarieerd woonaanbod. Naast wonen biedt NoordBaak meer! De levendige binnentuin, met groen, zitplekken en speelse hoogteverschillen, nodigt uit om elkaar te ontmoeten. In de plint komen commerciële voorzieningen die bijdragen aan de dynamiek van de buurt.

Met het bereiken van deze hoogte komt de oplevering steeds dichterbij. Naar verwachting ontvangen de eerste bewoners begin 2026 de sleutels van hun nieuwe thuis. Dankzij de strategische ligging en grote raampartijen kunnen bewoners straks genieten van een prachtig uitzicht over het IJ en de stad!

Beeld: Milan Hofmans

Hoe kun je een gebied waar tienduizenden woningen worden gebouwd zo inrichten dat er genoeg ruimte overblijft voor bedrijvigheid en werkgelegenheid?

Dat was het centrale thema tijdens het werkbezoek van minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) aan de Metropoolregio Amsterdam (MRA) afgelopen maandag. Als afsluiter brachten de bewindslieden een bezoek aan de NDSM-werf en de bouwplaats van NoordBaak. Om in gesprek te gaan over de realisatie van betaalbare woningen en om een indruk te krijgen van de enorme woningbouwopgave van Amsterdam-Noord, mét een prachtig uitzicht over de hoofdstad.

Het werkbezoek was onderdeel van de nieuwe NOVEX-aanpak, waarin regio’s met grote uitdagingen samenwerken met het Rijk om de krachten te bundelen. MRA is één van die gebieden. Meer weten? Klik hier voor meer informatie.

Voor ‘Even binnenkijken…’ gingen we langs bij twee tevreden werfbewoners. Hier lees en bekijk je waarom zij zijn gevallen voor NDSM.

Rosita en hondje Moos, bewoners BinnenDok
Vanaf 17-hoog kijkt Rosita uit over bijna de hele werf, met rechts ook nog een stukje IJ. NDSM was niet nieuw voor haar, want hiervoor woonde ze in Pontkade. Vanuit haar appartement zag Rosita de hele opbouw van haar nieuwe gebouw gebeuren. Vanuit de hoogte krijgt de werf toch een heel ander aanzicht: ‘Er is altijd wat te zien en het geeft een hele leuke sfeer in de zomer met die sporters, zwemmers en honden die langskomen. De werf is levendig en het weidse van het IJ geeft een rustige uitstraling. Reuring op een prettige manier dus! De IJ-kantine is mijn favoriete plek en Moos komt het liefst bij in het Hellingparkje naast Pontkade.’

Voor de inrichting van haar woning combineerde Rosita vintage meubels met een wat strakkere moderne uitstraling. De kast in het midden van de woonkamer zorgt voor een afscheiding en meer hoekjes om te zitten. En dan is er natuurlijk nog een gedeelde daktuin: ‘Vorige week hadden we nog een burenbarbecue in de nieuwe daktuin. Dat soort zaken bespreken we in de burenapp. Zelf zit ik in het bestuur van de VVE en heb ik ook regelmatig contact de buren op mijn verdieping.’

Christien, bewoner Pontkade
Christien woont in Pontkade en kwam in 2020 op de werf wonen. Toen haar zoons het huis uit gingen, kwam het besluit dat ze niet in een rustig dorp wilde blijven: ‘Ik hoef niet in een dorp oud te worden, maar wil juist lekker in de reuring zitten. En dat kan hier. Je hebt altijd wat te zien en ook soms een festivalletje voor de deur!’

Het bleek een goede keuze te zijn, want inmiddels zit Christien samen met haar man tot ’s avonds laat op het balkon: ‘Lekker groot en overdekt voor als het regent! In totaal zijn we wel wat kleiner gaan wonen, omdat we van buiten de stad kwamen. Daarom voelde het echt als een fris begin: we hebben veel dingen weggedaan en ons nieuwe appartement helemaal naar onze smaak ingericht. Het appartement is gelijkvloers, dus kunnen we hier straks ook onze oude dag slijten.’

Wie al een tijdje op NDSM woont, kan de maandelijkse NDSM Clean-Ups niet zijn ontgaan. Het begon met drie enthousiaste werfbewoners, die tijdens de pandemie hun handen uit de mouwen wilden steken door afval te prikken. Dat werd een echte community, die afgelopen zondag precies drie jaar bestond. Daarom was het tijd voor een mooie jubileumschoonmaak, in samenwerking met team Leven op NDSM. Aansluitend aan de schoonmaakactie houden we een welverdiende borrel voor de schoonmakers in het kantoor van projectontwikkelaar G&S&. Initiatiefnemer Rens nam ons vooraf mee in het verhaal van de clean-ups.

Patronen ontdekken
Een tijd lang hielden de schoonmakers nauwkeurig bij in een app wat voor afval er werd gevonden. Een intensief proces, en daardoor niet iedere zondag vol te houden. Toch hielp het om patronen in het afval te ontdekken. ‘Het is erg moment- en weersafhankelijk. Rondom een festival zie je bijvoorbeeld veel tie-wraps of bij een oplevering juist plastic en karton van verhuisdozen. Eigenlijk waren sigaretten de reden om het bij te gaan houden. Je ziet duidelijk welke looproutes mensen nemen over de werf en waar prullenbakken nodig zijn. We hebben een paar bedrijven aangesproken om een sigarettenpaal te plaatsen. Wel op een positieve manier, want alle beetjes helpen.’

NDSM beter leren kennen
Eerst waren de acties van NDSM Cleans Up uiteraard puur bedoeld om de werf op te ruimen. Al  snel ontstond er een vaste groep bewoners en werd het ook een sociaal moment om samen te komen met de buurt. Tijdens een zomerse editie leek het de deelnemers wel lekker om daarna nog iets te drinken. ‘Mijn huisbaas was toen de eerste die een borrel sponsorde voor de schoonmakers. Dan raak je wel in gesprek met elkaar. Inmiddels is het drankje achteraf niet meer weg te denken. Dit jaar gingen we al langs bij Gio’s by the river, Kometenbroodcafé en MACA. Soms krijgen we ook een rondleiding of workshop. Zo leren we bijna elke maand een bedrijf of organisatie beter kennen.’

‘Goed bezig!’
Steeds vaker komen buurtbewoners zelf op de schoonmaakacties af. Daardoor hoeft initiatiefnemer Rens weinig aan promotie te doen: ‘Als we aan het prikken zijn, spreken mensen ons meestal zelf aan. Die mensen nodigen we dan uit om ook een keer mee te doen, ongeveer een kwart komt. We proberen de acties zo laagdrempelig mogelijk te maken. Daarom leggen we het zo simpel mogelijk uit aan nieuwsgierige mensen: we zijn een groep buren die iedere maand de werf schoonmaakt. De spullen staan op de eerste zondag van de maand klaar, om 14.00 uur bij het voetbalveldje naast BinnenDok.’ Een heldere afspraak, zodat iedereen het kan onthouden.

De grens van de werf over
NDSM Cleans Up richt zich natuurlijk vooral op NDSM, maar inmiddels zijn er ook uitstapjes naar andere buurten geweest. De ochtend van het jubileum is er bijvoorbeeld een kindereditie in het Westerpark. Rens vertelt: ‘De gemeente vroeg of wij het een goed idee vonden om ook schoonmaakacties te organiseren in omliggende wijken, zoals Tuindorp Oostzaan. Daar waren onze deelnemers wel over te spreken, dus toen is het balletje gaan rollen. Inmiddels hebben we bijvoorbeeld opgeruimd in De Bongerd, langs het kanaal en dus in het Westerpark. Daarom zoeken we naar ambassadeurs die voor de locaties buiten NDSM contactpersoon willen zijn.’

Meer weten over de schoonmaakacties? Kijk dan op hun Instagrampagina. 

Nog even en dan betrekken de bewoners van Nautisch NDSM hun nieuwe thuis! Terwijl de laatste hand wordt gelegd aan de woningen, nemen we jullie alvast mee op een virtuele reis naar de binnentuin, waar beeldend kunstenaar Wouter Brave een betoverend lichtkunstwerk voor maakt.

Geïnspireerd door de oude scheepswerf, gebruikt Wouter industriële materialen om een poëtisch kunstwerk met twee gezichten te creëren. Wij zochten hem op in en rond zijn werkplaats in het oosten van het land. In deze video geeft Wouter een voorproefje van de contouren en de betekenis van het kunstwerk. Tipje van de sluier: het wordt meditatief van karakter.

Het kunstwerk werd gemaakt in opdracht van G&S& en geschonken aan Altera.

In oktober vorig jaar werd tijdens het start bouw event van NoordBaak het kunstwerk onthuld dat in een centrale ruimte van het nieuwe woongebouw komt te hangen. MEET ME AT THE LIGHTHOUSE is de toepasselijke naam van het cadeau aan alle nieuwe bewoners. Tijd voor een gesprek met de straatkunstenaar, Klaas Lageweg.

Klaas Lageweg kwam op NDSM terecht toen hij meedeed aan een commercieel project waarbij kunstenaars 400 schilderijen maakten voor biermerk Grolsch. Voor hem was dat de eerste concrete aanraking met de werf, die hem ook in contact bracht met museum STRAAT: “Toen ik hier voor het eerst kwam dacht ik: ‘Wow, dit is zoveel leuker dan de binnenstad van Amsterdam!’ Mijn kunstwerk dat in STRAAT staat, heet Raw Beauty en sluit naadloos aan op de contrasten van NDSM. Er zit iets moois in het contrast tussen het rauwe randje en de rijke historie, en de ontwikkeling tot een nieuw leefgebied. Daar zit een soort essentie in.”

Van subcultuur naar uitingsvorm
Via zijn uitlaatklep skateboarden kwam Klaas Lageweg in aanraking met straatkunst, op achttienjarige leeftijd. “Vroeger hoorde het echt bij een subcultuur, terwijl je nu zelfs in de Libelle kan lezen over de nieuwste street art tours. Van die enorme muren trokken me aan. Tekenen deed ik altijd al, maar de rest van de skills en het ondernemerschap heb ik mezelf aangeleerd. Deze kunst is echt mijn uitingsvorm geworden en het is heel interessant om te kijken hoe mijn werk in een omgeving past.”

Contrast en clash
Als Klaas zijn eigen werk zou moeten typeren, is er steeds meer een boodschap in zijn street art gaan zitten. Het steeds vernieuwen van zijn perspectief helpt hem daarbij: zo maakt hij dieren, portretten van mensen en de laatste tijd juist meer stillevens. En dat alles in zijn karakteristieke stijl: “Het is rauw, abstract en op een grappige manier kinderlijk. Dat combineer ik dan met heel realistische en juist een grafische vorm die bestaat uit pixels en lijnen. Ik probeer contrasterende vormen met elkaar te laten clashen. Dan wordt het pas echt interessant.”

Foto’s door Klaas Lageweg

MEET ME AT THE LIGHTHOUSE
De opdracht voor het project NoordBaak was vrij, behalve dat het een link moest hebben met de locatie. Omdat Klaas zelf uit het noorden van het land komt, voelde hij direct een connectie met het woord ‘NoordBaak’:

“Ik dacht meteen aan wonen, water, het noorden, licht en thuiskomen. Dat kan je heel ruim interpreteren en dat heb ik geprobeerd te combineren in het kunstwerk. Op het muurtje dat je ziet onder de kraan heb ik zelf ook ooit gepaint. Verder vond ik het interessant om de loodsen erachter erin te verwerken.” Het trok veel bekijks toen Klaas het werk live maakte op groot doek, in museum STRAAT. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het in één van de centrale ruimtes van NoordBaak komt te hangen, waar bewoners elkaar ontmoeten. Klaas zegt hierover: “Ik denk dat het werk heel goed gaat werken bij het gebouw. Mijn werk is rauw, abstract en heeft veel druipers. In deze context is dat een match made in heaven, want het draagt bij aan het contrast van de werf. Ik denk dat daar nog wel meer uit gaat komen.”

‘Raw beauty’ NDSM
Klaas blijft erbij dat ‘raw beauty’ de beste omschrijving is van de NDSM-werf. Rauw is interessanter dan comfort. Mensen die de erg in de watten worden gelegd, kakken in, waardoor er niks nieuws meer ontstaat. Daarom zou ik niet teveel aan de werf willen veranderen. Je moet sommige historische plekken wel in ere houden. Cultuur is maar beperkt maakbaar, dus moet je oppassen met wat je weghaalt. Met dit kunstwerk proberen we toch cultuur te scheppen door iets nieuws toe te voegen. Soms brengen grote belangen van partijen ook juist creaties voort.

De bouw van project NoordBaak is afgelopen zomer begonnen. De oplevering staat gepland in 2026.