Auteur: Claudia Moerland

Hoera, alle 71 koopappartementen in De Groote Kaap en De Kleine Kaap in project NoordBaak zijn verkocht! Vanaf start verkoop in mei meldden zich in recordtijd meer dan 1.000 belangstellenden. NoordBaak bleek een buitengewone aantrekkingskracht te hebben op (jonge) starters, stellen en gezinnen, die op zoek zijn naar modern wooncomfort aan het IJ.

De aannemer is intussen gestart met de eerste bouwactiviteiten. In Q1 van 2026 wordt NoordBaak (prognose) opgeleverd.

Met project Buurtverbinders willen broedplaats Treehouse NDSM en kook-collectief Tuindorp Deli-cious de historische verbinding tussen de NDSM-werf en de bewoners van Tuindorp-Oostzaan opnieuw tot leven brengen. Vorig jaar dienden zij hun plan in bij de gemeente en kregen ze voldoende stemmen en het bijbehorende buurtbudget vanuit de gemeente. Dit jaar gingen ze echt van start. Adriaan, een van de oprichters van Treehouse NDSM, deelt zijn ervaringen.

Treehouse NDSM begon in 2005 in de scheepsbouwloods en creëerde later hun eigen plek met omgebouwde oude containers tot ateliers. Je herkent ze direct, de kleurrijke zeecontainers op het NDSM-Plein die worden verhuurd aan allerlei kunstenaars. “In onze missie staat expliciet dat we geen geïsoleerde kunstbubbel willen zijn. Bij onze evenementen is iedereen welkom. Maar in het betrekken van bewoners uit de oude buurten steken we graag extra moeite,” vertelt Adriaan.

Over Buurtverbinders
Het project Buurtverbinders ontstond al vrij snel toen Rhea van Tuindorp Deli-cious aanklopte bij Treehouse NDSM met het idee om de historische verbinding tussen de NDSM-werf en de bewoners van Tuindorp-Oostzaan te heractiveren. “Samen werkten we aan de uitwerking en het schrijven van de aanvraag en begroting. In ons voorstel werken kunstenaars samen met de bewoners aan kunstprojecten, om de buurt mooier en leuker te maken. De resultaten worden iedere keer tentoongesteld in de buurt, vergezeld van lekker eten van Tuindorp Deli-cious”, aldus Adriaan.

Kunst met een betekenis
“Over het algemeen willen onze huurders (kunstenaars in Treehouse) heel graag iets doen met de buurt. Toen zij een projectvoorstel konden doen voor Buurtverbinders, kwamen er meer dan 15 ideeën binnen. Een deel daarvan woont zelf in de buurt. Uiteindelijk werden er 4 kunstenaars geselecteerd om hun project met de wijk uit te voeren. Zo ontstond er een muurschildering op de dichtgetimmerde viswinkel op het Zonneplein en ging schilder Marius op zoek naar herinneringen en verhalen over de NDSM-werf. Ook konden mensen hun favoriete plek in Tuindorp-Oostzaan indienen, waarmee illustrator Rachelle nu een plattegrond maakt door de ogen van de mensen die er wonen. Het vierde project loopt op dit moment nog: er is een lied in de maak over Tuindorp-Oostzaan en NDSM.”

In contact met de buurt
Adriaan vertelt dat hij wist dat ze de bewoners van NDSM en Tuindorp-Oostzaan (nog) niet via hun eigen sociale kanalen gingen bereiken. “Hopelijk gaat dat door dit soort projecten wel groeien”, zegt Adriaan. Voor nu moesten ze het van offline middelen hebben. Ze hebben huis-aan-huis geflyerd, posters opgehangen bij ondernemers en ingespeeld op bestaande appgroepen. Ook de mond-tot-mondreclame van Tuindorp Deli-cious speelde een belangrijke rol.

Feestelijke afsluiting
Op 30 september van 15.00 tot  20.00 uur staat er een feestelijke bijeenkomst gepland op het Zonneplein. Hier worden alle resultaten van de projecten – van muurschildering tot een levensgrote kaart – tentoongesteld en het lied gezongen door buurtbewoners. Daarnaast is het de bedoeling dat het ook gewoon een buurtfeestje wordt, waar iedereen kan komen kijken. Er is muziek en Tuindorp Deli-cious verzorgt wederom de catering. En het blijft niet bij dit project. Als het aan de initiatiefnemers ligt, volgen er de komende jaren meer projecten om de banden tussen NDSM met de oude wijken van Noord structureel te versterken. Dat vraagt namelijk om een langdurige betrokkenheid.

Projectontwikkelaar G&S& en wethouder Reinier van Dantzig van de gemeente Amsterdam hebben een exclusiviteitsovereenkomst ondertekend die het startsein geeft voor de ontwikkeling van een nieuw project: BuurtHaven. Het project heeft een maatschappelijke woonfunctie. Want het brengt maar liefst 200 sociale en eeuwigdurende middenhuurwoningen naar NDSM.

BuurtHaven ligt in de NDSM-straat, een steenworp verwijderd van het IJ en het gezondheidscentrum NDSM. De appartementen worden gelijk verdeeld tussen het sociale- en eeuwigdurende middenhuursegment. Minstens 50 appartementen worden speciaal gereserveerd voor vitale ouderen. De ouderenwoningen worden verspreid over het project, zodat er een mix van leeftijden door elkaar heen komt te wonen. Naast woningen heeft BuurtHaven ook ongeveer 1.685 vierkante meter aan commerciële ruimtes, met als ambitie om het sociale hart van de omgeving te worden. Het is van belang dat bewoners elkaar informeel kunnen ontmoeten. Daarom heeft het project met een buurtkamer en een gezamenlijke binnentuin ruimte voor ondersteunende maatschappelijke activiteiten. Voor bewoners én voor de buurt.

BuurtHaven biedt een antwoord op de grote vraag naar betaalbare woningen in het sociale en middenhuursegment. Wethouder Reinier van Dantzig is verheugd over deze ontwikkeling: “Dit is mooi nieuws voor onze stad. In een lastige markt met grote uitdagingen kunnen we door een samenwerking als deze toch vasthouden aan onze ambities om de stad te verrijken met betaalbare en duurzame appartementen.”

Duurzame ambities
Het project heeft als ambitie om te voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG), die voortvloeien uit het Energieakkoord voor duurzame groei. Natuurinclusiviteit, circulariteit en klimaatadaptiviteit spelen ook een cruciale rol in het ontwerp. Zo zal BuurtHaven worden voorzien van een gebieds hWKO-centrale, die duurzame warmte en koude levert aan zowel dit project als toekomstige projecten op de NDSM-werf. Bovendien wordt er gekeken hoe lokale diersoorten een comfortabele plek kunnen krijgen binnen het project.

Een sociaal-maatschappelijk plan
De buurtkamer moet bewoners, instanties en andere mensen met elkaar verbinden, zodat die elkaar kunnen helpen. Het is de bedoeling om daarmee bij te dragen aan de leefbaarheid in de wijk. Basisschool Klein Amsterdam verhuist ook van de huidige locatie de Bongerd in Noord naar het nieuwe BuurtHaven, samen met een kinderdagverblijf, een BSO en een gymzaal. Met de programmering van de buurtkamer hopen de initiatiefnemers sociale contacten te bevorderen en sociaal isolement te voorkomen. G&S&-directeur Diko Ruit: “Met een substantieel aantal seniorenwoningen voegen we een nieuwe doelgroep toe aan NDSM. Door de ouderenwoningen te verspreiden, in plaats van ze te clusteren, versterken we de interactie tussen de bewoners van de werf. Ook hopen we de doorstroming van ouderen in Noord te stimuleren.”

De historie van NDSM
BuurtHaven komt te liggen in een uniek gebied met een rijke historie. Ruit: “Hier lag ooit een van de grootste scheepswerven ter wereld. De Baanderij – de voormalige kantine die nu nog in gebruik is als kantoor – was vroeger een soort buurtkamer voor de medewerkers van de scheepswerf. Deze inspiratie hebben we meegenomen in het plan. Om het historische en sociale karakter van NDSM te behouden hebben we bewust gekozen voor Workshop Architecten uit Amsterdam-Noord.”

We kunnen nu al uitkijken naar de eerste paal, want die gaat naar verwachting medio 2025 de grond in.

De 136 woningen die voor betaalbare verhuur bestemd zijn in het nieuwbouwproject NoordBaak, zijn aangekocht door woonstichting Lieven de Key. Op vastgoedbeurs Provada tekenden zij een koopovereenkomst met ontwikkelaar G&S&. De woningen hebben uitzicht over het IJ, Amsterdam Marina en de werf en worden begin 2026 opgeleverd.

Toegankelijke woningen
Lieven de Key koopt daarmee 106 sociale huurwoningen – waarvan er vijf zijn bestemd zijn voor rolstoelgebruikers – en 30 middeldure huurwoningen. De toekomstige appartementen variëren in grootte van 45 tot 98 vierkante meter en hebben allemaal hun eigen buitenruimte. Ook hebben bewoners in de toekomst toegang tot een mooie gezamenlijke binnentuin. Met de aankoop van de huurwoningen wil Lieven de Key bijdragen aan de ambitie om Amsterdam toegankelijker te maken voor starters en woningzoekende met een kleinere beurs.

Een levendig stadsdistrict
NDSM heeft een rijke geschiedenis als voormalige scheepswerf en ontwikkelt zich snel tot levendige stadswijk. G&S& heeft een duidelijke visie voor het gebied en wil bouwen voor mensen die hier hun thuis willen creëren. Tot 2030 zullen ongeveer 5.000 huur- en koopwoningen worden gerealiseerd, samen met bedrijven, winkels en culturele voorzieningen.

De bouw van NoordBaak begint naar verwachting in september 2023 en de oplevering staat gepland in het eerste kwartaal van 2026. Naar verwachting gaan de woningen van Lieven de Key enkele maanden voor oplevering in verhuur. Meer informatie over de inschrijving hiervoor volgt later.

Ruud van der Sluis, een zeer bekend gezicht op NDSM, ontving op 26 april een koninklijke onderscheiding voor zijn werk bij Stichting NDSM-Herleeft. Ruud is niet alleen in het oprichtingsjaar van de werf geboren (in 1946), maar is ook opgegroeid mét de werf. Hier kwam hij als kind – illegaal – spelen en later, net als vele andere familieleden, ook werken. Van jongs af aan verzamelde hij items die iets met schepen, de werf, water en de haven te maken hadden. Op 55 jarige leeftijd heeft Ruud diezelfde passie weer nieuw leven ingeblazen. Dankzij oud-werknemers, het internet en een wekelijks bezoek aan de werf groeide zijn verzamelingscollectie opnieuw. Dit heeft geresulteerd in een website, vervolgens een projectgroep, welke in 2013 een stichting is geworden; Stichting NDSM-Herleeft, en een locatie op de werf.

De collectie
In ‘De Blauwdruk’ op de werf is van alles te zien uit de tijd dat de NDSM nog een bruisende scheepswerf was. Denk aan voorwerpen, zoals gereedschap, scheepsmodellen, drukwerk, documenten, persoonlijke bescheiden, personeelsinformatie, memorabilia, bouwtekeningen en foto’s. Ruud, of zijn collega’s, geven hier ook presentaties over aan scholen. Ben je nieuwsgierig geworden naar wat Ruud en zijn collega’s in de loop der jaren allemaal verzameld hebben? Of heb je zin in een goed gesprek over de werf? De Blauwdruk is op afspraak geopend en biedt ook rondleidingen over het oostelijk deel van het NDSM-terrein aan. Je kunt een afspraak maken door een mail te sturen naar Ans Barning, via ansbarning@kpnmail.nl of te bellen naar 06-58887273.

Een nieuw onderkomen
Niet alleen het koningshuis, maar ook wij zijn Ruud dankbaar voor zijn inzet en bijdrage aan het documenteren en behouden van de NDSM cultuurhistorie. We zijn daarom ook bezig met het vinden van een grotere en meer prominente locatie op de werf voor Stichting NDSM-Herleeft. Zodat meer buurtbewoners en algemeen geïnteresseerden de collectie kunnen bewonderen.

Workshop
Heb jij ook bijzondere herinneringen aan de NDSM van toen of nu? Op 3 juni, 8 & 15 juli nodigt kunstenaar Marius van Zandwijk alle buurtbewoners uit om die herinneringen in beeld te brengen en organiseert hier gratis teken- en schilderworkshops voor. Een gezellige middag voor buurtbewoners om elkaar te ontmoeten en samen een heerlijke lunch te nuttigen! De resulterende schilderijen zullen deel uitmaken van een kleine tentoonstelling. Voor materialen wordt gezorgd en teken- of schilderervaring is niet nodig. Wil jij ook bijdragen aan de cultuurhistorie van NDSM? Stuur voor deelname een mail naar: mvz_denhaag@hotmail.com.